Có hơn 20.000 loài ong tồn tại từ hơn 100 triệu năm trước, đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại của nhân loại và duy trì cân bằng hệ sinh thái cũng như sản xuất nông nghiệp.
Theo thông tin từ tờ World Bee Day, một phần ba lượng lương thực mà con người tiêu thụ hoàn toàn phụ thuộc vào việc thụ phấn của loài ong nhỏ bé này. Chúng cung cấp thực phẩm chất lượng cao cho con người như mật, phấn hoa, và sữa ong chúa, cùng với nhiều sản phẩm hỗ trợ y tế và các ngành công nghiệp khác như sáp, keo và nọc ong mật.
Ong là loài vật có tính cách tổ chức đời sống trong đàn rất thú vị. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những sự thật về loài ong mà không phải ai cũng biết.
Không chỉ là một sinh vật bình thường, có rất nhiều sự thật thú vị về loài ong khiến con người thích thú.
Các sự thật thú vị về loài ong
Ong là những sinh vật thuộc nhóm côn trùng sống xã hội, tổ chức thành những tổ phức tạp với nhiều cá thể được phân công công việc riêng biệt. Sau đây là 9 sự thật thú vị về loài ong:
Sự thật thú vị về loài ong 1: Loài thụ phấn siêu quan trọng
Gần 90% các loài thực vật hoang dã và 75% các loại cây trồng trên toàn cầu hiện tại đều phụ thuộc vào việc được thụ phấn của loài ong. Điều này đồng nghĩa rằng một phần ba sản lượng lương thực mà con người sản xuất chịu ảnh hưởng hoàn toàn bởi khả năng thụ phấn của loài vật nhỏ bé này.
Các loài cây được thụ phấn mang lại giá trị cao gấp 3 lần so với những loài cây không phụ thuộc vào việc này. Điều này cho thấy vai trò quan trọng và không thể thay thế của ong trong duy trì hệ sinh thái và đảm bảo nguồn lương thực cho con người.
Sự thật thú vị về loài ong 2: Tập tính sống thành đàn
Một sự thật thú vị về loài ong mà ai cũng cảm thấy thích thú chính là loài vật này có tính xã hội cao. Do đó, chúng thường sống thành từng đàn. Các thành viên của hợp tác xã này được chia thành 3 loại bao gồm:
- Ong chúa: chịu trách nhiệm sinh sản trong đàn. Nó cũng tạo ra các chất hóa học hướng dẫn hành vi của các con ong khác.
- Ong đực: có trách nhiệm giao phối với ong chúa để duy trì giống nòi. Chúng sẽ sống trong tổ trong suốt mùa xuân và mùa hè và chết ngay sau khi giao phối với ong chúa. Tuổi thọ trung bình của ong đực khoảng 55 ngày.
- Ong thợ: các ong này là ong cái được nở ra từ trứng thụ tinh của ong chúa. Chúng có nhiệm vụ tìm kiếm thức ăn bao gồm phấn hoa, mật hoa; làm sạch và lưu thông không khí bằng cách đập đôi cánh của mình. Ong thợ là loài duy nhất bay bên ngoài tổ ong.
Sự thật thú vị về loài ong 3: Ong chúa hoàn toàn có thể được thay thế
Mọi người đều nghĩ rằng ong chúa là nhân vật quan trọng trong đàn và không có khả năng bị thay thế. Tuy nhiên, sự thật thú vị về loài ong mà ít người biết là ong chúa hoàn toàn có thể được thay thế.
Nếu ong chúa chết trong tổ, người nuôi ong có thể tạo ra một “nữ hoàng” mới. Họ sẽ làm điều này bằng cách chọn một ấu trùng non và cho nó ăn sữa ong chúa để phát triển thành ong chúa mới.
Một trường hợp khiến ong chúa có thể được thay mới chính là khi ong chúa càng lớn tuổi, lượng pheromone được tiết ra sẽ giảm dần. Điều này cũng gây ảnh hưởng đến sản lượng trứng đẻ ra. Tình trạng này xảy ra nghĩa là báo hiệu ong chúa đã đến lúc cần được thay mới. Lúc này, người nuôi ong sẽ chủ động chọn một ấu trùng non và cho nó ăn sữa ong chúa hoàn toàn để phát triển thành ong chúa mới.
Sự thật thú vị về loài ong 4: Ong có 4 cánh
Khi thấy ong bay, nhiều người cho rằng loài ong chỉ có 2 cánh. Nhưng thực tế, loài ong có đến 4 cánh. Đây là một trong những sự thật thú vị về loài ong khiến nhiều người bất ngờ.
Tất cả loại ong đều có 4 cánh (2 cánh trên lớn và 2 cánh dưới nhỏ) chia đều mỗi bên cơ thể. Khi bay, cánh trước và cánh sau gắn chặt với nhau bằng cách sử dụng một hàng móc nhỏ.
Ngoài công dụng giúp làm mát tổ, làm bay hơi nước trong mật hoa , loài vật này còn sử dụng đôi cánh của mình để giao tiếp với các thành viên khác trong đàn.
Một sự thật thú vị về loài ong mà nhiều người lầm tưởng là ong có 2 cánh, nhưng thực tế là 4 cánh.
Sự thật thú vị về loài ong 5: Ong có tốc độ bay rất nhanh
Tốc độ tối đa bình thường của ong thợ sẽ là khoảng 21-28 km/h khi bay đến nguồn thực phẩm và 17 km/h khi bụng chúng chứa đầy mật hoa, phấn hoa hoặc keo ong.
Sự thật thú vị về loài ong 6: Ong có khứu giác rất nhạy
Theo nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia, được công bố trên tạp chí “Nghiên cứu bộ gen”, ong mật có 170 thụ thể mùi trong râu của chúng. Do đó, chúng thường dùng râu để xác định vị trí những bông hoa giàu phấn hoa. Ong cũng sử dụng khứu giác để xác định vị trí của những con ong khác.
Sự thật thú vị về loài ong 7: Các loại ong có tuổi thọ ngắn – dài khác nhau
Khi nghiên cứu càng sâu, một sư thật thú vị về loài ong khiến nhiều người bất ngờ đó chính là tuổi thọ của từng loại trong đàn là khác nhau hoàn toàn.
Quãng đời ong thợ tùy thuộc vai trò từng cá thể trong đàn và thời gian chúng được sinh ra. Nếu sinh vào mùa xuân hoặc hè, các “công nhân chăm chỉ” này có cuộc sống ngắn ngủi trong 6-7 tuần bởi chúng thường lao động vất vả hơn. Trong thời gian này, chúng có thể tiết ra khoảng một phần mười hai thìa cà phê mật ong. Ngược lại, nếu ra đời vào mùa thu, chúng sẽ sống trong 4-6 tháng nhưng buộc phải trải qua điều kiện sống khắc nghiệt hơn.
Trong khi đó, trang Buzza Bout Bees cho biết, một con ong chúa khỏe mạnh có thể đẻ liên tục, vào mùa cao điểm, lượng trứng thậm chí rơi vào khoảng 2.000 – 3000 trong một ngày. Ong chúa sẽ có thể sống từ 3-4 năm hoặc 6 năm với điều kiện không gặp vấn đề về sức khỏe.
Tuổi thọ trung bình của ong đực khoảng 55 ngày. Chúng sẽ chết ngay sau khi giao phối với ong chúa.
Sự thật thú vị về loài ong 8: Nhảy để giao tiếp với nhau
Ong mật có một cách giao tiếp thông minh được gọi là “vũ điệu lắc lư”. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Sussex (Anh) đã dành đến hai năm để nghiên cứu chi tiết về hiện tượng này.
Thực tế, “vũ điệu lắc lư” không phải là một động tác khiêu vũ, mà là một phương pháp giao tiếp với nhau một cách đáng kinh ngạc giữa các con ong trong tổ.
Khi một con ong thợ quay về tổ sau khi tìm thấy nguồn thức ăn, nó sẽ di chuyển theo hình số 8 và lắc lư. Bằng cách này, nó thông báo cho đồng đội của mình vị trí chính xác để tìm ra nguồn thức ăn tốt nhất. Đây là cách giao tiếp vô cùng tinh vi để cùng nhau hợp tác và tối ưu hóa việc tìm kiếm thực phẩm cho cả tổ, điều này thực sự là một sự thật thú vị về loài ong mà ai cũng phải thốt lên bất ngờ khi tìm hiểu.
Sự thật thú vị về loài ong 9: Loài ong đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cao
Loài ong đang đối diện với mối đe dọa tuyệt chủng vô cùng nghiêm trọng. Theo thông tin trên tờ Science Daily, một nghiên cứu của nhóm nhà khoa học tại Đại học Ottawa (Mỹ) đã chỉ ra rằng quần thể ong vò vẽ đang phải chịu tổn thất nghiêm trọng, với tốc độ giảm trung bình hơn 30%.
Theo thông tin khác từ tờ “FOE”, ước tính cho thấy có tới 1/6 loài ong đang đứng trước tuyệt chủng tuỳ theo khu vực. Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, quần thể ong mật ở nước này đã giảm mức đáng kể từ 25% đến 45% hàng năm kể từ năm 2010. Đặc biệt, tại Pennsylvania, người nuôi ong đã phải chịu tổn thất lớn khi mất tới 41% quần thể tổ ong vào năm 2021.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể là do môi trường sống của chúng bị xâm chiếm và suy tàn, ảnh hưởng tiêu cực từ biến đổi khí hậu, sử dụng thuốc trừ sâu, bệnh tật và ký sinh trùng tác động lên ong. Những vấn đề này đang đe dọa sự tồn tại của loài ong vò vẽ và khiến tình trạng giảm số lượng ong trở nên nguy hiểm và đáng lo ngại.
Thêm một sự thật thú vị về loài ong nữa là từng loại ong có tuổi thọ hoàn toàn khác nhau
Có rất nhiều sự thật thú vị về loài ong mà không phải ai cũng biết đến. Nếu tìm hiểu càng chi tiết về loài vật có cánh này, bạn chắc chắn sẽ cảm thấy có rất nhiều điểm hay ho mà chúng ta có thể học tập ở chúng. Tuy nhiên, loài ong đang phải đối mặt với rất nhiều yếu tố xâm hại đến sự tồn tại của chúng. Chính vì vậy, chúng ta cần chung tay với nhau để bảo vệ loài ong, bảo vệ sự sống của nhân loại.
