Loài ong đã xuất hiện hơn 100 triệu năm và trở thành loài vật quen thuộc với cuộc sống đến mức sự tồn tại của chúng trở nên bình thường với phần lớn dân số trên trái đất. Tuy nhiên, ngày càng nhiều nhà khoa học báo động về nguy cơ tuyệt chủng của ong sẽ gây ra thảm họa lớn cho nhân loại. Vậy thực hư thế nào và lý do loài ong quan trọng với sự tồn vong của con người là gì?
Loài ong quan trọng bởi chúng là sự sống
Có khoảng 20.000 chủng ong, trong đó chỉ có một số ít chủng được con người thuần dưỡng, còn lại vẫn sống hoang dã. Tuy nhiên, chúng đều có vai trò giúp giữ cân bằng hệ sinh thái lẫn sản xuất nông nghiệp.
Theo các chuyên gia về ong tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) của Liên hợp quốc, loài ong quan trọng bởi 1/3 sản lượng lương thực thế giới phụ thuộc hoàn toàn vào việc thụ phấn của loài vật có cánh bé nhỏ này. Chúng hỗ trợ 90% cây hoa dại và 35% cây trồng được thụ phấn, phát triển một cách tự nhiên và xây dựng hệ sinh thái trên toàn cầu.
Nếu ong dừng công việc thụ phấn, hệ thống thực phẩm của con người sẽ bị thay đổi đáng kể. Người nông dân sẽ tốn nhiều công sức hơn để thụ phấn thủ công cho cây trồng, sản lượng thu được giảm đáng kể dẫn đến giá thành thực phẩm leo thang vì khan hiếm, ảnh hưởng lớn đến chế độ dinh dưỡng.
Loài ong quan trọng với sự tồn vong của con người và nền kinh tế cả thế giới.
Loài vật này cũng góp phần duy trì các mặt thiết yếu khác của hệ sinh thái, gồm điều hoà khí hậu, làm sạch nước và không khí, kiến tạo đất và tái chế chất dinh dưỡng… Thiếu sự tồn tại của ong, thế giới có thể sẽ là một nơi rất khác.
Ong còn là loài côn trùng có giá trị lớn cho con người vì không chỉ tạo ra mật ong mà còn tạo ra những chế phẩm khác như sữa ong chúa, phấn hoa, nọc ong, sáp ong, keo ong… mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và giá trị kinh tế lớn.
Loài ong quan trọng nhưng đang dần biến mất
Loài ong quan trọng cho sự tồn tại của con người. Tuy nhiên, chúng đang đứng trước mối đe dọa tuyệt chủng rất lớn khi các dấu hiệu về sự sụt giảm số lượng trên toàn cầu xuất hiện ngày càng rõ rệt. Tờ FOE cho biết, ước tính cho thấy cứ 6 loài ong thì có 1 loài bị tuyệt chủng tuỳ vào khu vực.
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, quần thể ong mật ở quốc gia này đã giảm từ 25% đến 45% mỗi năm kể từ năm 2010. Riêng Pennsylvania, những người nuôi ong đã thiệt hại rất lớn khi mất 41% quần thể tổ ong vào năm 2021.
Quần thể ong suy giảm liên tục trong những năm gần đây do ảnh hưởng từ việc mất môi trường sống vì thực hành thâm canh, thời tiết thay đổi, sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu trong nông nghiệp đến chất thải ở các khu đô thị và công nghiệp.
Ô nhiễm không khí cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến việc ong chết hàng loạt. Nghiên cứu cho thấy các chất gây ô nhiễm không khí tương tác với các phân tử mùi do thực vật tiết ra làm nhiễu loạn khả năng định vị của ong, cản trở việc kiếm ăn, khiến chúng thụ phấn chậm hơn, ảnh hưởng đến sự sống của đàn.
Con người cần hành động vì loài ong quan trọng cho tồn vong của nhân loại
Vì vai trò đặc biệt của loài vật có cánh này trong việc đảm bảo an toàn lương thực, giúp cân bằng hệ sinh thái mà vào năm 2017, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã chọn ngày 20/5 là ngày Ong thế giới nhằm nâng cao nhận thức lý do loài ong quan trọng.
Anton Jansa – người tiên phong cho kỹ thuật nuôi ong hiện đại, khởi đầu vào thế kỷ 18 tại Slovenia là người đấu tranh cho tầm quan trọng của loài ong, có ảnh hưởng rất lớn đến sự ra đời của ngày này.
Để lan tỏa mạnh mẽ về sự kiện đến cộng đồng, nhiều nhân vật nổi tiếng trên thế giới đã tạo ra những quỹ hỗ trợ khuyến khích phát triển ngành ong, tổ chức các hoạt động tuyên truyền giúp mọi người có cơ hội hiểu rõ hơn về những gì ong đã cống hiến cho nhân loại.
Thế giới đã bắt đầu quan tâm nhiều đến loài ong bằng những sự kiện mang tính toàn cầu bởi hiểu rõ sự thấu hiểu loài ong quan trọng nhiều đến sự sống.
Liên minh Châu Âu cũng ban hành lệnh cấm một phần đối với 3 loại thuốc trừ sâu được gọi là neonicotinoids để giảm thiểu mối đe dọa đối với loài ong. Cùng với đó, Marieta Sakalian – chuyên gia về đa dạng sinh học của chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc khuyến khích các quốc gia nên đề ra mục tiêu tăng cường đa dạng vùng trồng và trang trại để phục hồi môi trường sống cho loài ong, chống biến đổi khí hậu và thúc đẩy đa dạng sinh học.
Ngành ong Việt Nam đã làm gì khi nhận thức loài ong quan trọng?
Thấu hiểu loài ong quan trọng với sự sống và những hiểm nguy mà loài vật này đang đối mặt, những người nuôi ong chuyên nghiệp tại Việt Nam vẫn luôn cố gắng bám trụ với nghề dù gặp nhiều khó khăn nhằm góp phần vào công cuộc bảo toàn sự sống cho loài ong, bảo vệ thiên nhiên cũng như duy trì và phát triển hệ sinh thái bền vững.
Thành thạo thôi chưa đủ, muốn sống được với nghề, người nuôi ong còn phải sở hữu những kiến thức chuyên môn cao, khả năng chống chịu tốt đồng thời có ý thức về tầm quan trọng của loài vật này đối với sự sống và nền kinh tế nước nhà. Để đào tạo được đội ngũ người nuôi ong chuyên nghiệp, một tổ chức cũng cần có những giá trị cốt lõi riêng.
Công ty TNHH Ong Mật Tracybee là một trong những doanh nghiệp nổi bật của ngành ong Việt Nam. Đơn vị được thành lập bởi gia đình có nghề nuôi ong truyền thống gần 50 năm.
Tiếp nối truyền thống và tình yêu dành cho những chú ong nhỏ kỳ diệu cùng ý thức bảo tồn những giá trị tuyệt vời mà thiên nhiên mang lại cho cuộc sống, những người sáng lập ra thương hiệu Tracybee đã không ngừng học hỏi, sáng tạo và trải nghiệm vì mục tiêu hướng đến sức khỏe và hạnh phúc của cộng đồng. Hiện, doanh nghiệp sở hữu trại ong với số lượng lên đến hơn 3.000 đàn ong mật và 400 đàn ong sữa với tổng sản lượng mật thu hoạch trung bình một năm hơn 200 tấn mật.
“Các nhà khoa học đều đang cảnh báo về tình trạng loài ong đang có nguy có đối diện với sự tuyệt chủng. Với sự hiểu biết, lòng yêu nghề, thiên nhiên, cuộc sống, chúng tôi luôn cố gắng gìn giữ, bảo tồn loài ong, duy trì mùa màng và đóng góp cho sự cân bằng sinh thái của thế giới”, Bà Lê Ngọc Thu Trang – CEO Tracybee chia sẻ.
