Keo ong (Propolis) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, nghĩa là “bức tường thành bảo vệ thành phố”. Dưới góc nhìn khoa học, chế phẩm là hỗn hợp nhựa thực vật do ong thợ thu thập từ chồi cây, hoa của đa dạng các loài thực vật, sau đó hoà trộn với enzyme của ong tạo thành. Keo ong có dải màu từ nâu đến xanh lục đậm, phụ thuộc vào nguồn thực vật mà ong thu thập được.
Chất keo này được loài ong sử dụng để xây, gia cố, ổn định cấu trúc tổ, giảm rung, sửa chữa những vết rách, lấp các kẽ hở và tăng cường phòng thủ. Hỗn hợp nhựa dẻo này cũng được loài ong sử dụng để làm tổ cho ong chúa trước khi đẻ, nhằm ngăn ngừa ký sinh trùng, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc, phòng chống sự thối rữa và mọi khả năng lây lan các bệnh gây hại tới các “thành viên mới” trong tổ.
Thành phần keo ong khá phức tạp. Hiện nay, các nhà khoa học chỉ mới khám phá được hơn 600 hoạt chất chứa trong nhiều loại keo khác nhau như: polyphenol (flavonoid, axit phenolic, este), terpenoid, steroid… những thành phần còn lại vẫn còn là ẩn số chưa tìm ra.
Các loại keo ong phổ biến trên thế giới là: keo ong đỏ, keo ong nâu, keo ong xanh. Trong đó, keo ong xanh là loại được đánh giá có ưu điểm vượt trội bởi được loài ong lai giữa Apis Mellifera thu hoạch từ nhựa của hơn 300 loài thực vật đa dạng trong đó có cây Baccharis Dracunculifolia – loài cây chứa hoạt chất Artepillin C chỉ sinh trưởng duy nhất ở vùng Đông Nam Brazil, theo chuyên trang khoa học Intechopen.
Công dụng tiêu biểu của keo ong
Keo ong có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm
“Kháng khuẩn và kháng virus là đặc tính nổi trội nhất của keo ong xanh Brazil. Nó có tác dụng kháng nhiều loại vi khuẩn Gram âm và Gram dương, vi khuẩn hiếu khí và kỵ khí có hại trong cổ họng, nướu răng, ruột hoặc dạ dày. Chính vì vậy mà các sản phẩm từ loại keo này được tận dụng như là chất “kháng sinh tự nhiên”.
Ngoài ra, chế phẩm còn có tác dụng kháng các loại virus như Herpes simplex (HSV-1), HIV, virus cúm H1N1…” – Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai – Trưởng khoa Dược, Phó hiệu trưởng trường Đại học Khoa học Tự nhiên chia sẻ với Tracybee.
Hơn hai năm Covid-19 khuấy đảo toàn cầu, các nhà khoa học cũng phát hiện keo ong xanh còn có thể kháng virus SARS-CoV-2 đồng thời giảm quá trình viêm do virus này gây ra cho cơ thể.
Theo Sciencedirect, Sliveira M.A.D. và các cộng sự đã thực hiện một nghiên cứu lâm sàng trên 124 bệnh nhân tại Brazil bị nhiễm Covid-19, các bệnh nhân được cho uống thêm keo ong xanh để hỗ trợ điều trị. Kết quả cho thấy những bệnh nhân được bổ sung keo ong xanh vào quá trình điều trị có số ngày nằm viện ít hơn nhóm còn lại. Mặc dù số lượng người được nghiên cứu còn ít nhưng đã cho thấy tiềm năng rất lớn của keo ong khi hỗ trợ điều trị chứng suy hô hấp.
Keo ong hỗ trợ chống oxy hoá
Chuyên trang khoa học Intechopen cho biết, một trong những công dụng được nghiên cứu nhiều nhất toàn cầu của chế phẩm này là khả năng chống oxy hóa. Keo ong hoạt động như cỗ máy thu gom các gốc tự do – nguyên nhân chính gây lão hóa, đại tháo đường, ung thư.
Chế phẩm từ ong còn có khả năng giảm nguy cơ ung thư, theo nghiên cứu của Hisatsugu Ichikawa và cộng sự. Theo đó, cá thể thêm keo ong vào chế độ ăn hàng ngày thể hiện tính thu gom mạnh mẽ với các tế bào ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể.
Keo ong giúp tăng cường sức đề kháng
Andresa Aparecida Berretta cùng các cộng sự đã thực hiện cuộc nghiên cứu và nhận thấy các flavonoid trong keo ong có tiềm năng như chất bổ trợ giúp tăng cường kháng thể IgG, IL-4 và IFN-γ trong huyết thanh. Trong đó:
- IgG là kháng thể có khả năng bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật nhờ cơ chế ghi nhớ những vi khuẩn, virus đã tiếp xúc trước đây.
- IFN-γ là một trong ba loại IFN chính – protein trong hệ thống phòng thủ tự nhiên, đóng vai trò báo động cho hệ miễn dịch nhận biết các yếu tố bất lợi (vi trùng, tế bào ung thư…) đang ở trong cơ thể và kích hoạt tế bào miễn dịch tiêu diệt những kẻ xâm lược đó.
- IL-4 là cytokine có chức năng điều hòa khả năng miễn dịch.
Các nhà khoa học người Nhật cũng thực hiện một nghiên cứu chuyên sâu về Artepillin C trong keo ong xanh Brazil. Kết quả cho thấy hoạt chất này kích thích mạnh các kênh TRPA1. Đây là kênh ion nằm trên màng sinh chất của nhiều tế bào người và động vật, được ví như bộ cảm biến đa năng với các tín hiệu có hại cho cơ thể. Artepillin C cũng có tác dụng cải thiện chức năng miễn dịch.
Keo ong hỗ trợ chăm sóc sức khoẻ răng miệng
Trong khoang miệng có hệ vi khuẩn dồi dào, sự phát triển quá mức của chúng có thể dẫn đến các bệnh răng miệng như sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu, viêm loét miệng…
Một nghiên cứu được thực hiện bởi nhà khoa học Elizete Maria Rita Pereira và các cộng sự đã chỉ ra rằng các sản phẩm chứa thành phần từ keo ong có khả năng loại bỏ các mảng bám và hạn chế sự phát triển của các mầm bệnh nhờ đặc tính kháng khuẩn. Ngoài ra, chế phẩm cũng giúp giảm chứng hôi miệng hiệu quả nhờ ngăn ngừa sự phát triển của các vi khuẩn trong khoang miệng.
Keo ong hỗ trợ chữa lành vết thương
Qua nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy keo ong là một liệu pháp hỗ trợ chữa lành vết thương rất hiệu quả. Chế phẩm cho thấy tiềm năng kiểm soát vết bỏng, kích hoạt sự tăng trưởng tế bào mô da rất tích cực
Qua loạt phân tích định lượng, định tính về biểu hiện và suy thoái collagen loại I, III trong chất nền vết thương, các nhà khoa học chỉ ra chế phẩm này có thể có môi trường sinh hóa thuận lợi hỗ trợ cho quá trình tái tạo biểu mô.
Một nghiên cứu khác, McLennan và các cộng sự cũng phát hiện rằng keo ong có khả năng làm lành kể cả với vết thương, vết loét ở bệnh nhân tiểu đường.
Keo ong hỗ trợ chăm sóc da liễu
Với các đặc tính kháng khuẩn, chống viêm, thúc đẩy tổng hợp collagen, keo ong còn được ứng dụng rộng rãi trong chăm sóc da liễu dưới các dạng kem, serum, thuốc mỡ hay mặt nạ dưỡng da.
Theo NCBI, một nghiên cứu lâm sàng cho thấy keo ong chiết xuất ethanolic hiệu quả cao trong trị mụn trứng cá. Thực phẩm này cũng hỗ trợ chuyển hóa collagen tích cực trong vết thương và chữa lành bằng cách tăng hàm lượng collagen của các mô.
Keo ong giúp kiểm soát lượng đường trong máu
Theo WebMD, bệnh tiểu đường nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng duy trì lượng đường trong máu. Các thử nghiệm cho thấy, thường xuyên bổ sung keo ong có thể hỗ trợ làm giảm đáng kể lượng đường huyết lúc đói – dấu hiệu quan trọng của bệnh tiểu đường không kiểm soát được.
Keo ong là một trong số ít những hợp chất tổng hợp tự nhiên được sử dụng phổ biến từ cổ đại đến hiện đại bởi không chỉ giúp bảo vệ cho loài ong mà còn bổ trợ tốt cho sức khoẻ con người. Với những công dụng tuyệt vời ấy, ngày càng nhiều đơn vị nghiên cứu và cho ra mắt các dòng sản phẩm chứa thành phần từ keo ong.
Nhằm đảm bảo an toàn cho sức khoẻ, mọi người nên sử dụng các sản phẩm được nhập khẩu chính ngạch từ các nước tiên tiến và có giấy chứng nhận an toàn của Bộ Y tế như keo ong xanh Tracybee.
Theo thống kê, keo ong xanh tại thị trường Việt Nam khá khan hiếm và hiện tại chỉ có duy nhất Tracybee là đơn vị đầu tiên thành công nhập khẩu sản phẩm keo ong xanh về nước bằng con đường chính ngạch. Sản phẩm hiện được phân phối tại tất cả hệ thống nhà thuốc lớn, nhỏ, uy tín trên cả nước vì vậy người tiêu dùng có thể an tâm về chất lượng.